Răng sứ có độ bền chịu ảnh hưởng của 2 thành phần: phần răng sứ phủ bên ngoài, và phần răng thật bên trong, được che phủ bởi răng sứ.
Nếu phần răng sứ bị bể vỡ, nhưng phần răng thật còn tốt, thì bác sĩ chỉ cần thay lớp răng sứ khác.
Ngược lại, nếu phần răng thật bị hư hại đến mức phải nhổ đi, thì răng sứ cũng sẽ bị “nhổ đi” theo.
Ở bài này, chúng ta sẽ thảo luận về phần răng thật trước.
Độ bền và thẩm mỹ của răng thật chịu ảnh hưởng bởi những yếu tố sau:
1) Tủy răng: Răng được giữ tủy sẽ có “sức sống” và tồn tại lâu dài:
Răng được bảo tồn tủy sẽ có khả năng tự hồi phục, chống lại những tác nhân gây hại như vi khuẩn, các chất độc hại khác trong môi trường miệng. Răng có “tủy sống” cũng có màu sắc đẹp, sống động hơn răng đã “lấy tủy”, nhờ đó răng sứ khi gắn lên đạt được kết quả thẩm mỹ cao. Răng thật được bảo tồn tủy cũng rất ít đổi màu theo thời gian sử dụng.
Hình: bệnh nhân làm răng sứ “được lấy tủy” toàn bộ các răng trong miệng. Lấy tủy răng có thể giúp cho bệnh nhân không thấy ê buốt sau khi gắn răng, nhưng về lâu dài là không tốt cho răng.
Hình: Răng đã lấy tủy (bên phải) có màu sậm hơn nhiều so với răng có “tủy sống” (bên trái). Răng sứ gắn trên răng có tủy sống sẽ có màu sắc đẹp hơn, độ bền cũng lâu dài hơn răng sứ gắn trên răng đã lấy tủy.
Để bảo tồn tủy răng, khi bác sĩ mài và sửa soạn, cần tránh những yếu tố gây hại cho tủy răng.
* Khi mài răng, tay khoan cần phải phun nước đủ mạnh, đủ nhiều và đủ hướng để làm mát răng, vì tủy răng rất nhạy cảm với nhiệt độ cao. Đây là nguyên nhân rất thường gặp.
Hình: tay khoan tại nha khoa Lan Anh được trang bị của hãng W&H và Dentsply Sirona. Các tay khoan này đều có 3-4 đầu phun nước, giúp phun mát cho răng ở các góc độ khác nhau. Tay khoan cũng có đèn chiếu sáng hiệu quả, giúp bác sĩ làm việc và kiểm soát tốt nhất khi mài và sửa soạn răng. Những tay khoan này có chi phí cao gấp 5-10 lần tay khoan thông thường, nhưng vẫn cần phải trang bị để có được một kết quả tốt. Bệnh nhân thường ít chú ý và cảm nhận đến những trang bị này.
* Để làm mát răng hiệu quả, ngoài phun nước, cần làm giảm lực ma sát khi mài răng. Tác động của mũi khoan cần được kiểm soát hiệu quả để có thể tạo được hiệu quả mài răng tối đa với số vòng quay tối thiểu. Điều này chỉ có thể được thực hiện với những tay khoan cực tốt, sản xuất chính hãng. Giá thành của những tay khoan này thường rất cao, lên đến 10 lần so với các tay khoan thông thường. Tay khoan điện giúp kiểm soát điều này tốt nhất, đưa vòng quay giảm còn ¼ so với tay khoan thông thường, nhưng tay khoan điện lại có chi phí cao hơn đến 20 lần tay khoan thông thường.
Hình: tay khoan điện được trang bị tại nha khoa Lan Anh ở chi nhánh Sala, quận 2.
* Một yếu tố cũng rất quan trọng là mũi khoan. Với những mũi khoan sản xuất tại Thụy Sĩ trang bị tại nha khoa Lan Anh, bác sĩ có thể mài sửa soạn răng thật một cách chính xác và êm ái nhất. Những mũi khoan này có kim cương đính trên thân mũi khoan mạ vàng 24K, giúp kim cương đạt được sự ổn định tối đa khi mài răng. Mặc dù những mũi khoan này có giá cao gấp 3 lần so với các mũi khoan thông thường, bác sĩ tại nha khoa Lan Anh luôn dùng mũi khoan mới cho bệnh nhân mài và sửa soạn phục hình răng sứ!
Hình: mũi khoan kim cương đa dạng với đủ hình dạng, độ thô và mịn được trang bị tại nha khoa Lan Anh.
2) Răng thật bị mài càng nhiều, càng bị hư hại nhiều hơn:
Để lắp được răng sứ, răng thật cần phải được bác sĩ mài sửa soạn ra hình dạng để có thể lắp được răng sứ, thường gọi là cùi răng.
Một cách lý tưởng, răng thật cần được mài ở mức độ “đủ” và “hợp lý” để khi gắn răng sứ được khít sát, mà không gây hại cho răng thật. Răng sứ cũng cần có một độ dày nhất định, đủ để chịu được lực ăn nhai và có màu sắc phù hợp với kết quả thẩm mỹ mà bạn mong đợi.
Mài quá nhiều sẽ làm hư hại răng thật, nguy cơ ảnh hưởng tủy răng, ê buốt khi ăn nhai.
Mài quá ít sẽ làm răng sứ không thể gắn khít sát được với răng thật, hoặc kỹ thuật viên phải làm răng sứ quá mỏng dẫn đến dễ bể vỡ, nhưng nếu làm quá dày sẽ làm cho răng bị to, thô, khó vệ sinh. Răng sứ quá mỏng cũng khó đạt được kết quả thẩm mỹ về màu sắc.
Do được trang bị hệ thống CAD/CAM và labo sản xuất răng sứ trực tiếp, nha khoa Lan Anh có thể làm ra được những chiếc răng sứ có độ dày mỏng phù hợp với từng trường hợp, nhằm đạt được một kết quả thẩm mỹ mà bác sĩ chỉ cần mài răng tối thiểu. Điều này đòi hỏi một kiến thức đủ rộng về các loại vật liệu sứ, labo răng giả được trang bị tại chỗ, cũng như sự phối hợp ăn ý giữa các bác sĩ và kỹ thuật viên.
Hình: răng sứ tại nha khoa Lan Anh được làm với độ chính xác cao, dày mỏng tùy theo mức độ chịu lực, mong đợi về thẩm mỹ của từng bệnh nhân.
3) Trục răng khi ăn nhai phải cùng trục với hướng của chân răng thật:
Về mặt lý tưởng, lực nhai của răng sứ phải đồng trục với chân răng thật để có thể chịu lực và hấp thu lực được tốt.
Nếu trục răng sứ bị lắp khác hướng với trục của chân răng, thì khi ăn nhai, chân răng sẽ bị hư hại nhanh chóng, sau một thời gian sẽ xuất hiện viêm nướu, tiêu xương, hoặc tét, gãy chân răng thật. Biểu hiện ban đầu là bạn sẽ thấy lực ăn nhai của răng bị giảm đáng kể sau khi lắp răng sứ.
Vì vậy, răng sứ không được làm để điều chỉnh trục răng như chỉnh răng bị chìa, bị hô, chỉnh răng chen chúc. Những trường hợp như vậy, bạn nên điều trị niềng răng – chỉnh nha.
Hình: Răng thật khi mài để làm răng sứ chỉnh hô sẽ cần phải mài rất nhiều, đa phần phải lấy tủy răng (hình trái). Thế nhưng sau một thời gian sử dụng, do răng sứ được làm khác trục với chân răng (thân răng cụp vào trong để giảm hô), răng sẽ bị tiêu xương, tụt nướu và cuối cùng là chân răng không còn giữ được.
Hình: Răng sứ bị gãy, tét chân răng sau một thời gian sử dụng do chỉnh trục răng sai so với hướng của chân răng. Trường hợp này phải tháo ra toàn bộ, nhổ đi chân răng và thay thế bằng Implant, chi phí sẽ tốn kém rất nhiều mà kết quả điều trị cũng hạn chế.
4) Răng thật bị mòn và bị hư hại gián tiếp khi tiếp xúc với răng sứ quá cứng:
Nhiều người chỉ quá chú ý đến chiếc răng sẽ bọc sứ, mà không chú ý đến những chiếc răng thật tiếp xúc với răng sứ khi ăn nhai.
Nếu răng sứ quá cứng, sẽ nhanh chóng làm mòn răng thật đối diện, làm hư hại răng thật đó.
Răng sứ quá cứng cũng làm giảm cảm giác ăn nhai, hoặc gây cảm giác khó chịu khi ăn nhai mạnh.
Hình: răng thật bị mòn do ăn nhai với răng sứ ở hàm đối diện. Biểu hiện thường gặp là răng bị ê buốt khi ăn nóng lạnh, và thẩm mỹ cũng bị ảnh hưởng đáng kể. Về lâu dài, răng có thể bị ảnh hưởng tủy răng. Bọc răng sứ cho những răng bị mòn cũng sẽ phức tạp và cần nhiều thời gian, do bệnh nhân đã “quen” với chiếc răng mòn.
Làm một chiếc răng sứ thật cứng để bảo hành vĩnh viễn là một việc không khó, nhưng sau đó nó có thể làm hư hại những chiếc răng thật tiếp xúc với nó một cách nhanh chóng.
Vì vậy, bạn nên chọn chiếc răng sứ có độ cứng phù hợp với cảm giác ăn nhai, tương xứng với những chiếc răng xung quanh trong miệng của bạn. Nếu một chiếc răng sứ bị bể vỡ do vô ý cắn phải đồ cứng, bác sĩ có thể làm lại dễ dàng riêng chiếc răng sứ đó. Ngược lại, nếu răng thật của bạn bị mòn, bể, vỡ thì bạn sẽ cần giải quyết cả 2 vấn đề: chiếc răng sứ đã làm răng thật bạn bị bể vỡ, và cả chiếc răng thật mà bạn đã bị chiếc răng sứ làm bể vỡ.
5) Răng thật khó vệ sinh do răng sứ làm sai quy cách:
Một cách lý tưởng, răng sứ khi bọc quanh răng thật cần có độ dày phù hợp và khít sát tốt với phần răng thật đã mài.
Răng sứ quá dày dễ làm nhét thức ăn xuống dưới chân răng, bạn không vệ sinh được thì lâu ngày chân răng sẽ bị hư hại do mảng bám, vôi răng, vi khuẩn. Triệu chứng đầu tiên bạn cảm nhận được đó là mùi hôi từ những răng sứ đó. Nếu thức ăn nhét vào kẽ giữa răng thật và răng sứ, bạn có nguy cơ bị hư cả 2 răng.
Hình: răng sứ bị làm dày lên tại vùng tiếp xúc, gây nhét kẽ thức ăn. Bệnh nhân thường không vệ sinh được vì những “gờ” nhô ra của răng sứ này. Điều này gây hôi miệng, viêm nướu, tụt nướu và tiêu xương tại những vùng kẽ này. Chân răng thật sẽ bị hư đi nhanh chóng.
Răng sứ có độ dày cao sẽ giảm thiểu khả năng bể vỡ nên có thể bảo hành trong thời gian rất dài. Nhưng điều quan trọng ở tình huống này không phải là sự tồn tại của chiếc răng sứ, mà là chiếc răng thật của bạn. Nếu răng thật bị hư và mất đi, sự tồn tại của răng sứ bên ngoài là không còn ý nghĩa.
6) Răng thật chịu lực quá tải do răng sứ làm sai quy cách:
Khi chân răng thật bị quá tải do thiết kế răng sứ không phù hợp, răng sẽ nhanh chóng bị yếu, lung lay rồi không giữ được.
Trường hợp này thường gặp nhất là khi làm cầu răng sứ: vì khi làm cầu răng sứ, số răng thật thì “ít”, nhưng lại phải gánh vác “chức năng” cho nhiều răng, nên sẽ quá tải. Đặc biệt, khoảng trống mất răng càng dài, càng lớn, lực tác dụng lên phần nhịp cầu (phần răng bị mất) càng lớn, thì răng trụ (răng thật đã bị mài làm trụ cầu răng) lại càng nhanh chóng quá tải và bị lung lay. Vì vậy, khi thiết kế cầu răng sứ, bác sĩ cần phải tính toán hợp lý “khả năng” của trụ cầu răng có thể mang những răng bị mất đó được không, và phần nhịp cầu phải được tính toán kỹ lưỡng. Phần này sẽ được thảo luận kỹ ở bài viết “Chọn cầu răng hay Implant?”
Hình: Về mặt lý tưởng, cầu răng nên được thiết kế để số răng trụ (răng thật mang cầu răng) nhiều hơn số răng mất (nhịp cầu). Răng trụ cũng phải còn chắc, khỏe để có thể “gánh vác” thêm chiếc răng bị mất kia.
Hình: cầu răng sứ làm tại các cơ sở không uy tín, với chỉ 3 răng trụ nhưng mang đến 9 răng bị mất. Chỉ sau một thời gian ngắn, các răng trụ đã lung lay, không giữ lại được. Cả răng thật và răng sứ đều phải nhổ đi.
Cầu răng sứ cũng có thể sẽ quá tải ở những trường hợp bệnh nhân có lực ăn nhai mạnh. Nếu bệnh nhân có khả năng ăn nhai mạnh hoặc nghiến răng, nên chọn giải pháp làm Implant để phục hình răng ở những vị trí chịu lực cao, như răng hàm lớn.
Hình: cầu răng bị quá tải gây tét và nứt chân răng trụ. Để ý kỹ thấy phần nhịp cầu bị mòn hẳn đi do lực ăn nhai của bệnh nhân rất lớn và mạnh
Răng thật cũng có thể bị quá tải nếu phần răng sứ bên trên được làm dày và hơn khả năng chịu lực của chân răng bên dưới. Bác sĩ tại nha khoa Lan Anh đã gặp một số trường hợp làm tại nơi khác bảo hành răng sứ vĩnh viễn, để tránh lực cắn làm bể răng sứ (thì phải bảo hành), bệnh nhân được gắn lên chiếc răng sứ thật to và dày, để đảm bảo “không bao giờ bị bể sứ”. Tình trạng này sẽ làm hư răng thật bên dưới do quá tải và khó vệ sinh phần chân răng thật.
Như vậy, có thể thấy làm răng sứ “phức tạp” hơn chúng ta tưởng. Ở phần sau, nha khoa Lan Anh sẽ thảo luận một vấn đề quan trọng khác: độ bền của phần răng sứ bọc ngoài răng thật sẽ chịu ảnh hưởng những yếu tố như thế nào, và loại răng sứ nào thì phù hợp với bạn nhất.
The post Những yếu tố ảnh hưởng đến độ bền và thẩm mỹ của răng sứ (Phần 1) appeared first on NHA KHOA LAN ANH - Niềng răng, Răng sứ, Implant,tẩy trắng răng..